VECTO

Αλλάζουν τα πάντα στην Ε.Ε. σχετικά με την κατανάλωση καυσίμου, βαρέων οχημάτων. Το πρωτοποριακό σύστημα VECTO της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξελίχθηκε από έναν Έλληνα επιστήμονα, τον Dr Δημήτριο Σαββίδη.
Πρόταση της ΕΕ για την παρακολούθηση και αναφορά των εκπομπών CO2 από τα βαρέα οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία).

Η προώθηση της χρήσης των πλέον αποδοτικών, ως προς την κατανάλωση καυσίμου, βαρέων οχημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη ενός ανταγωνιστικού κλάδου οδικών μεταφορών με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ΕΕ.
Το 2014, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα βαρέα οχήματα (Heavy Duty Vehicles, δηλαδή φορτηγά, λεωφορεία και πούλμαν) αντιπροσώπευαν περίπου το 5% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ και περίπου το ένα τέταρτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στις οδικές μεταφορές. Οι εκπομπές από τα HDVs θα αυξηθούν κατά 10% μεταξύ του 2010 και του 2030, συνεπώς απαιτείται άμεση δράση για να περιοριστούν.

Η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παρακολούθηση και την αναφορά των εκπομπών CO2 είναι η πρώτη κοινοτική νομοθεσία που αφορά τις εκπομπές CO2 ειδικά από αυτά τα οχήματα. Αποτελεί προϋπόθεση για την περαιτέρω νομοθεσία σχετικά με τα πρότυπα εκπομπών CO2 για τα HDVs, τα οποία η Επιτροπή θα προτείνει το 2018.

Η παρακολούθηση και η αναφορά των εκπομπών CO2 και της κατανάλωσης καυσίμων των νέων κινητήρων των οχημάτων θα αυξήσει τη διαφάνεια στην αγορά αυτή και θα καλύψει το σημερινό κενό που υπάρχει σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των οχημάτων. Επιπλέον, θα επιτρέψει στους μεταφορείς και στους οδηγούς αυτών των βαρέων οχημάτων να λάβουν σωστές αποφάσεις για την αγορά οποιουδήποτε οχήματος και να τονώσουν την ανταγωνιστικότητα των κατασκευαστών.

Ποια είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Από την 1η Ιανουαρίου 2019, οι κατασκευαστές φορτηγών (για τα λεωφορεία και τα πούλμαν η σχετική ημερομηνία θα είναι περίπου 1,5 -2 χρόνια αργότερα) θα πρέπει να υπολογίζουν τις εκπομπές CO2 και την κατανάλωση καυσίμου των νέων οχημάτων που παράγουν για να πουληθούν και να ταξινομηθούν στην αγορά της ΕΕ, χρησιμοποιώντας το νέο εργαλείο υπολογισμού κατανάλωσης ενέργειας οχήματος (VECTO – Vehicle Energy Consumption calculation TOol). Αυτές οι πληροφορίες θα δηλώνονται για την ταξινόμηση των οχημάτων στο πλαίσιο του νομοθετικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής έγκρισης τύπου σε εφαρμογή του κανονισμού πιστοποίησης, ενός νέου κανονισμού της Επιτροπής που ψηφίστηκε και εγκρίθηκε στις 11 Μαΐου 2017 από την τεχνική επιτροπή για τα μηχανοκίνητα οχήματα (TCMV – Technical Committee of Motor Vehicles).
Με τη νέα πρόταση σχετικά με την παρακολούθηση και την αναφορά των εκπομπών CO2, η Επιτροπή θα συλλέγει όλα τα σχετικά με τις εκπομπές CO2 δηλωμένα δεδομένα και την κατανάλωση καυσίμου μέσω ενός συστήματος παρακολούθησης και αναφοράς. Τα στοιχεία θα δημοσιοποιηθούν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA – European Environmental Agency) εξ ονόματος της Επιτροπής, αρχής γενομένης το 2020 με δεδομένα και τιμές που θα έχουν δηλωθεί και αναφερθεί το 2019 (προηγούμενο έτος). Το νέο αυτό σύστημα θα συμπληρώσει το υφιστάμενο σύστημα αναφοράς για τα επιβατηγά και ελαφρά φορτηγά οχήματα.
Σύμφωνα με το νέο κανονισμό για την πιστοποίηση των οχημάτων, οι κατασκευαστές θα πρέπει να υπολογίσουν τις εκπομπές CO2 και την κατανάλωση καυσίμου των καινούργιων φορτηγών άνω των 7,5 τόνων. Το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού προβλέπεται να τροποποιηθεί στο μέλλον και να συμπεριλάβει τα μικρότερα φορτηγά, τα λεωφορεία και τα πούλμαν. Ο ίδιος κανονισμός θα επιτρέπει επίσης την παρακολούθηση και αναφορά των CO2 και από τις παραπάνω κατηγορίες οχημάτων.

Πώς λειτουργεί;
Οι ορισθείσες εθνικές αρχές (π.χ. Υπουργεία Μεταφορών) θα υποβάλλουν ετησίως στην Επιτροπή, μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, δεδομένα και στοιχεία για τα νέα βαρέα επαγγελματικά οχήματα (HDV) που ταξινομήθηκαν σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ.
Οι κατασκευαστές HDV θα υποβάλουν στην Επιτροπή (μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος) τα δεδομένα παρακολούθησης για τα οχήματα που παράγονται σε κάθε ημερολογιακό έτος και ειδικότερα τις εκπομπές CO2, την κατανάλωση καυσίμου και άλλα σχετικά τεχνικά δεδομένα.
Με βάση τις ταξινόμησης των οχημάτων, οι δύο αυτές βάσεις δεδομένων θα συνδυάζονται, θα διασταυρώνονται και θα ελέγχονται από τον Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, προκειμένου να λαμβάνονται και να δημοσιεύονται κάθε χρόνο τα συγκεκριμένα δεδομένα παρακολούθησης ανά όχημα, κατασκευαστή και Κράτος Μέλος.

Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη;
Τα δεδομένα σχετικά με τις εκπομπές CO2 και την κατανάλωση καυσίμου των νέων φορτηγών που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ θα τεθούν στη διάθεση όλων των ενδιαφερομένων μερών.
• Αυτό θα είναι ιδιαίτερα επωφελές για όλες τις μικρό-μεσαίες επιχειρήσεις μεταφορών της ΕΕ, οι οποίες διαθέτουν μικρό αριθμό οχημάτων. Θα είναι σε θέση να συγκρίνουν και να αγοράσουν πιο αποδοτικά και οικονομικά (από άποψη κατανάλωσης καυσίμου) οχήματα, επιτρέποντάς τους να εξοικονομήσουν χρήματα από τους λογαριασμούς καυσίμων, οι οποίοι σύμφωνα με έρευνες, αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τέταρτο του κόστους λειτουργίας των οχημάτων αυτών.
• Θα προωθήσει επίσης την καινοτομία και τον ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστών για την παραγωγή πιο ενεργειακών και αποδοτικών οχημάτων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες σημαντικές αγορές παγκοσμίως όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κίνα και η Ιαπωνία έχουν ήδη θεσπίσει μέτρα για την αποδοτικότητα του καυσίμου στα HDV, είναι ζωτικής σημασίας για τη αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ να διατηρήσει το ρυθμό της και τον σημερινό ηγετικό της ρόλο στην αποδοτικότητα των οχημάτων.
• Οι δημόσιες αρχές θα έχουν πρόσβαση στα δεδομένα που θα τις βοηθήσουν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές για την προώθηση πιο αποδοτικών φορτηγών, για παράδειγμα μέσω της σχετικής φορολογίας αλλά και των τελών κυκλοφορίας. Θα επιτρέψει επίσης την ανάλυση των δεδομένων, όπως η αξιολόγηση του επιπέδου διείσδυσης των τεχνολογιών μείωσης του CO2.

Ποιο είναι το αναμενόμενο κόστος;
Το μόνο οικονομικό κόστος για την υλοποίηση της πρότασης είναι διοικητικό και αναμένεται να είναι αμελητέο:
• για τους κατασκευαστές οχημάτων, περίπου 1 ευρώ ανά όχημα που θα παρακολουθείται και θα αναφέρονται τα δεδομένα του
• για κάθε Κράτος Μέλος της ΕΕ, περίπου 3.500 ευρώ κατά μέσο όρο ετησίως για την παρακολούθηση και αναφορά των δεδομένων καταχώρισης.

Τι είναι το VECTO;
Τα HDV είναι αρκετά πολύπλοκα οχήματα και η δοκιμή καθενός από αυτά σε πραγματικές συνθήκες για τον προσδιορισμό των εκπομπών CO2 και της κατανάλωσης καυσίμου θα ήταν πολύ δύσκολη και επίπονη. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ανέπτυξε ένα νέο εργαλείο, το εργαλείο υπολογισμού της κατανάλωσης ενέργειας οχημάτων (VECTO), σε στενή συνεργασία με όλα ενδιαφερόμενα μέρη (αυτοκινητοβιομηχανία, Μη κυβερνητικές Οργανώσεις, Κράτη Μέλη κτλ). Το VECTO είναι ένα λογισμικό προσομοίωσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με γνώμονα το κόστος και την αξιοπιστία της μέτρησης των εκπομπών CO2 και της κατανάλωσης καυσίμου των HDVs για συγκεκριμένους κύκλους δοκιμής, φορτία και καύσιμα, με βάση τα δεδομένα εισόδου από τα διάφορα εξαρτήματα και μέρη του οχήματος. Είναι δηλαδή το εργαλείο που θα χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών CO2 από ολόκληρο το όχημα.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Όπως έγινε κατανοητό και από την Ευρωπαϊκή στρατηγική, COM(2016)501 20/7/2016, που δημοσιεύτηκε τον Ιουλίου του 2016 σχετικά με την κινητικότητα χαμηλών εκπομπών ρύπων, η ΕΕ θα πρέπει να εισαγάγει μέτρα για την ενεργή μείωση των εκπομπών CO2 από τον κλάδο των βαρέων οχημάτων και να συμβάλει στην επίτευξη των ευρύτερων δεσμεύσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της παγκόσμιας συμφωνίας του Παρισιού. Αυτή η πρόταση για την παρακολούθηση και την αναφορά των εκπομπών CO2 από τα βαρέα οχήματα, μαζί με τον νέο κανονισμό πιστοποίησης στο πλαίσιο της έγκρισης τύπου των οχημάτων, είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα. Ως δεύτερο σημαντικό βήμα, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση το 2018 σχετικά με τα πρότυπα εκπομπών CO2 για τα HDV.

Ο Έλληνας επιστήμονας Δρ Δημήτριος Σαββίδης
Ο Δρ. Δημήτριος Σαββίδης εργάζεται ως αποσπασμένος Εθνικός Εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη γενική διεύθυνση Δράση για το Κλίμα (DG CLIMA) στις Βρυξέλλες, υπεύθυνος για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της πολιτικής της ΕΕ σχετικά με τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία) ενώ προετοιμάζει τη νομοθεσία που θα τεθεί σε εφαρμογή στο άμεσο μέλλον. Είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη και εξέλιξη του εργαλείου προσομοίωσης VECTO για τον υπολογισμό της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών CO2 από τα βαρέα οχήματα. Συνεργάζεται στενά με την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, τις αρχές των κρατών μελών της ΕΕ, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) ενώ επικοινωνεί και με τις αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, της Κίνας και της Ιαπωνίας με στόχο, μακροπρόθεσμα, την ευθυγράμμιση των ορίων για τις εκπομπές ρύπων παγκοσμίως. Διαχειρίζεται έργα σχετικά με τις αρμοδιότητές του που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ συμμετέχει σε συνεδριάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Είναι διδάκτορας του πανεπιστημίου του Leeds της Αγγλίας και κάτοχος δυο μεταπτυχιακών τίτλων (Master) από το ίδιο πανεπιστήμιο. Κατείχε (2012-2014) την έδρα του καθηγητή στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του πανεπιστημίου της Αμβέρσας στο Βέλγιο και πλέον είναι επισκέπτης καθηγητής σε διάφορα πανεπιστήμια της Ευρώπης.
Το διάστημα 2010-2012 διετέλεσε Εθνικός Εμπειρογνώμονας στη γενική διεύθυνση Βιομηχανίας και Επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ENTR), υπεύθυνος για την Κοινοτική Οδηγία 97/68/EC σχετική με τις εκπομπές ρύπων από τα μη οδικά κινητά μηχανήματα (Non-Road Mobile Machinery). Από το 2003 μέχρι το 2010 εργάστηκε στο ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης ως εργαστηριακός συνεργάτης με πλήρη προσόντα.

Έχει εργαστεί επίσης (2001-2003) στην Iveco UK, στα κεντρικά γραφεία της εταιρίας στο Λονδίνο, ως μηχανικός εγκρίσεων τύπου (Homologation Engineer). Το 2007 προσελήφθη μέσω ΑΣΕΠ στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης, νυν Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, και τοποθετήθηκε στη Δ/νση Μεταφορών και Επικοινωνιών Δυτ. Θεσσαλονίκης.

Ο Δρ. Δημήτριος Σαββίδης έχει περισσότερες από 40 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, ενώ διετέλεσε και κριτής σε πολλά διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου “Σύγχρονα συστήματα πέδησης και ασφάλεια”. Ομιλεί Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά και Ολλανδικά. Περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει στην προσωπική του ιστοσελίδα www.dsavvidis.gr